„Katowicki Underground Artystyczny po 1953 roku”
rok wydania: 2004
format: 20,5 × 27 cm
objętość: 480 stron
nakład: 1000 sztuk
oprawa: miękka ze skrzydełkami
reprodukcje kolorowe
j. polski
projekt graficzny i skład: Krzysztof Morcinek
wydawca: Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach
ISBN 83-88254-32-4
Spis treści:
Czesława Małgorzata Panek „Wprowadzenie”
Janusz Zagrodzki „Katowicki Underground. Od Strzemińskiego do Bellmera”
poezje
Krystyna Broll „Obraz”
Henryk Grynberg „Martwa natura (Plejstocen 10 000 lat)”
Jerzy Illg „Jasność”
Tom wierszy „istnieje”
Tadeusz Sławek „Przyjaciele”
Tadeusz Sławek ***
Tadeusz Sławek „Panie”
Tadeusz Sławek ***
Tadeusz Sławek „Wiersze o Spokoju”
Henryk Waniek „O barwie”
Jerzy Illg „W kamień”
Jerzy Illg „Henrykowi”
Jarosław Markiewicz ***
Jarosław Markiewicz ***
Jarosław Markiewicz „Zapis ognia”
Ryszard Krynicki „Udaj się w podróż”
Ryszard Krynicki „Most”
Ryszard Krynicki „Zabawa językowa”
Ryszard Krynicki „31 marca 1971, godzina 19.21”
Ryszard Krynicki „Tom wierszy G”
Ryszard Krynicki „Wyspa śmierci (piosenka)”
Andrzej Urbanowicz „Próba rysy życia”
Henryk Waniek „Do traktatu o malowaniu wizerunków świata”
Henryk Waniek „Tantra czterech nóg. List”
Zbigniew Zerwal-Uramowicz „Okna”
Zygmunt Stuchlik „Widzące ręce”
Roman Nowotarski „Śląski blues”
Maciej Bieniasz „Idą pancry na Wujek”
Andrzej J. Kasprzak „Noszą ludzie ogień”
Maria Korusewicz „Ślęża”
Tadeusz Sławek „Ścinki”
manifesty, postawy, komentarze
„Powstanie Grupy St-53”
Andrzej Urbanowicz „Estetyka Pseudo-Dionizego”
Andrzej Urbanowicz „Chemia i alchymia”
Andrzej Urbanowicz „Grzyb”
Andrzej Urbanowicz „Sztuka jako narzędzie rewolucji wewnętrznej”
„O Ogladajacy! Nowy bezpretensjonalny chaos w obrazkach”
Henryk Waniek „Rytuał. Misterium. Realizacja”
Rozmowa Izabeli Bodnar z Henrykiem Wankiem
Antoni Halor „Traktat o kolorze”
Antoni Halor „Wstęp do Złotego Wieku”
Hilary Krzysztofiak „Z notatek artysty”
Zygfryd Dudzik „Z notatnika malarza”
Zygfryd Dudzik ***
Andrzej S. Kowalski „Sztuka stanowi”
Maciej Bieniasz ***
Zygmunt Lis ***
Klaudiusz Jędrusik „Dlaczego kubizm”
Brygida Wróbel-Kulik „Ogród jako obraz świata”
Ireneusz Ir Kulik „Wskazanie nieokreślonego”
Erwin Sówka „Zabawy w mistifikacje”
Andrzej Szewczyk „W poszukiwaniu Straconej Litery”
Roman Maciuszkiewicz „Ulica kilku niezbędnych słów”
Piotr Szmitke „Manifest metawerystyczny”
eseje, wspomnienia
Ludwik Erhardt „O Hilarym”
Julian Przyboś „Warszawska wystawa Grupy St-53”
Julian Przyboś „Kieunek: sztuka abstrakcyjna”
Bożena Kowalska „Wspominając Grupę St-53”
Janusz Zagrodzki „W kręgu Władysława Strzemińskiego. Grupa St-53”
Urszula Broll „St-53. Jak było”
Andrzej Urbanowicz „Nowe Bezpretensjonalne Pismo Święte”
Henryk Waniek „Przeciw ubezwłasnowolnieniu. Oneiron”
Henryk Waniek „Czego nauczyłem się od Erwina Sówki?”
Andrzej Urbanowicz, Henryk Waniek „O Galerii 133 Schody”
Zygmunt Stuchlik „Wsród ludzi wolnych w kraju podległym”
Andrzej Kostołowski „Ouroborus”
Mariusz Tchorek „W sprawie Katowickiego Undergroundu po 1953”
Alfred Ligocki „Fragmenty książki Plastycy Śląska i Zagłębia”
Alfred Ligocki „Fragmenty książki Almanach fotografiki śląskiej”
Wojciech Skrodzki „Najsilniejszy underground w PRL”
Stanisław Piskor „W kręgu grupy Oneiron”
Marian Bogusz ***
Wiesław Borowski ***
Maria Rzepińska „Roman Nowotarski”
Roman Maciuszkiewicz ***
Piotr Szmitke „Lata siedemdziesiąte — rezerwaty szczęścia”
Urszula M. Benka „Gdy labirynt jest żywiołem”
Leon Markiewicz „W poszukiwaniu Nowego”
Krzysztof Lewandowski „Przełęcz kontrkultury”
Adam Sobota „Fotografia niezależna”
Krzysztof Kosior „Buddyzm w Katowicach (Na Piastowskiej)”
Jerzy Illg „Podziemne poddasze”
Anna Keyha ***
Krzysztof Jurecki „O etosie fotografii. Na przykładzie twórczości kilku fotografów ze Śląska”
Ks. Henryk Pyka „Pod egidą Kościoła”
Maciej Bieniasz „Idą, idą pancry na Wujek (wspomnienie autora)”
Andrzej Urbanowicz „Serpentyny”
kalendarium
Stanisław Ruksza „Kalendarium Katowickiego Undergroundu”
biogramy artystów
Stanisław Ruksza „Biogramy artystów Katowickiego Undergroundu”
ilustracje
Cena: 40 zł
Zapraszamy do księgarni!
Zamów książkę: ksiegarnia@bwa.katowice.pl
„Książka Katowicki Underground Artystyczny po 1953 roku jest drugą, po wystawie z 2003 roku o tym samym tytule, częścią projektu prezentującego ważny nurt ruchu alternatywnego w sztuce polskiej rozwijający się w Katowicach w latach 1953—1989.
Katowicki underground… omawia najważniejsze zjawiska, począwszy od działalności grup St-53, Arkat, Oneiron, przez fenomeny takie jak Antyfotografia, Stany graniczne fotografii, Katowickie Spotkania Twórców i Teoretyków Sztuki, Galeria Katowice, Galeria 133 Schody, śląska sztuka przykościelna lat osiemdziesiątych, po indywidualną twórczość członków wspomnianych grup oraz m.in. Jerzego Lewczyńskiego, Andrzeja Szewczyka, Jolanty Kłyszcz, Zofii Rydet, Brygidy Wróbel-Kulik, Ireneusza Ir Kulika, Erwina Sówki.
Początkiem historii śląskiego undergroundu jest grupa St-53, której członkowie, wychodząc od idei wyklętego wówczas artysty i teoretyka sztuki Władysława Strzemińskiego, rozwijając swoje działanie poza konwencjonalnie rozumiane granice artystycznych wypowiedzi, otworzyli swoim następcom odrębną drogę pojmowania sztuki naszego czasu.
Stworzony przez Grupę St-53 wzór niezależności od monopolu państwowego i politycznego okazał się przydatny w latach sześćdziesiątych.
W 1964 roku powołano grupe Arkat. Sukcesem grupy było zorganizowanie dziesięciu wystaw grupowych oraz Katowickich Spotkan Twórców i Teoretyków Sztuki, których rezonans miał zasięg krajowy, a także niezależnej galerii sztuki (Galeria Śląska, a od 1968 Galeria Katowice), istniejącej aż do stanu wojennego.
W 1967 zawiązał się nieformalny krąg pięciu twórców — grupa Oneiron, zwana też Liga Spostrzezen Duchowych. Z czasem liczba sprzymierzonych osób i zakres promieniowania idei grupy okazał się rozległy, do czego przyczyniło się też powstanie pierwszej polskiej gminy buddyjskiej. Grupa nieformalnie działała do 1978 roku.
Lata osiemdziesiąte obfitują w zdarzenia, którym gościny udzieliły mury Kościoła, skupiającego wokół siebie wcale niemałą grupę twórców.
Są także dekadą dokonań bardziej nomadycznych artystów, jak Zofia Rydet, Andrzej Szewczyk czy Brygida Wróbel-Kulik, funkcjonujących również w światowym obiegu artystycznym.
Krąg osób związanych z katowickim undergroundem lub nań oddziałujących, również spoza Śląska, jest bardzo szeroki. Świadczy to o bogactwie i złożoności omawianego zjawiska. Niemal całkowity brak (również w specjalistycznych publikacjach) wiedzy o tym, co dokonywało się w tym zakresie na Górnym Śląsku, wymaga nadrobienia wieloletnich zaniedbań. Poprzez przypomnienie fenomenu katowickiego undergroundu artystycznego oddać możemy moralny dług wielu artystom lat 50.—80., a młodszym zaoferować poczucie kontynuacji i zakorzenienia w zjawisku o poważnej skali.
Prezentacja historycznego stanu rzeczy niech zatem dokumentuje śląskie zmagania o ustanowienie horyzontu twórczej i niezależnej kultury oraz objaśnia tę skomplikowaną mozaikę. (…)”
Czesława Małgorzata Panek
„Wprowadzenie” do katalogu
